ทำไมมนุษย์เงินเดือนควรรู้จักการต่อรอง

ในฐานะมนุษย์เงินเดือนคนหนึ่งที่อยู่ในโลกการทำงานมาจนมีวิชาอาคม มีข้อคิดหนึ่งที่สอนผมมาจนทุกวันนี้คือ ต่อให้คุณเก่งในหน้าที่การงานมากแค่ไหน

คุณอาจล้มไม่เป็นท่าได้ ถ้าไม่รู้จักการต่อรอง

ที่เขียนมาแบบนี้ไม่ได้สอนให้มนุษย์เงินเดือนทุกคนต่อรองเพื่ออู้งาน หรือปัดความรับผิดชอบแต่อย่างใดนะครับ เพียงแต่ผมเริ่มเห็นความสำคัญของการต่อรองมากขึ้น เมื่อหน้าที่และความรับผิดชอบมากขึ้นตามอายุและตำแหน่ง ไม่ว่าจะเป็นการสร้างสรรค์งานที่ได้รับมอบหมายให้ดีและทำได้ทันเวลา การบริหารทีมที่ต้องพาให้ถึงเป้าหมาย หรือแม้กระทั่งการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้ากับลูกค้า ซึ่งทั้งหมดที่รอดมาได้ ก็มาจากการต่อรองเสียเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งผมแบ่งประเภทการต่อรองออกเป็นดังนี้ครับ

ต่อรองกับตัวเอง

ข้อแรกของการต่อรองต้องเริ่มที่ตัวเองก่อนเลย เพราะเป็นปัจจัยที่เราควบคุมได้ดีที่สุด เช่น ต่อรองว่าวันนี้ต้องทำงานนี้ให้เสร็จไม่งั้นอดดูซีรีส์หลังเลิกงาน หรือถ้าทำงานชิ้นที่สำคัญเสร็จแล้วควรไปหาอาหารอร่อยๆ กิน เพื่อผ่อนคลายกับการทุ่มเทพลังสมองที่ใช้มาทั้งวัน จริงๆ กระบวนการแบบ Reward นี้ องค์กรอื่นๆ ก็นิยมใช้กัน

เพื่อเป็นการกระตุ้นให้พนักงานแรงจูงใจในการทำงาน

แต่ผมลองเอามาปรับใช้กับตัวเองดู และก็รู้สึกว่าได้ผลพอสมควรกับการต่อรองด้วยการให้รางวัลแก่ตัวเองจากการทำงานหนักในบางช่วงครับ   

ต่อรองกับลูกค้า

หลายคนชอบแซวว่าบางทีเวรกรรมก็มาในรูปแบบของลูกค้า ซึ่งก็ต้องบอกว่าจริงบางส่วน เพราะลูกค้ามีทั้งแบบเข้าใจธรรมชาติของการทำงาน และแบบเอาแต่ใจ จนไม่มีใครอยากทำงานด้วยเท่าไหร่ (แต่ก็ต้องทำอยู่ดี) ซึ่งลูกค้าประเภทอย่างหลังเนี่ยแหละ ที่เราต้องมีวิชาการเจรจาในการแลกเปลี่ยน เช่น งานใกล้กำหนดส่งแล้ว แต่ดันเกิดปัญหาบางอย่างที่ไม่สามารถส่งตามเวลาได้แน่ๆ 

ดังนั้น เราจึงต้องรีบแจ้งไปยังลูกค้าโดยทันที พร้อมกับหาเหตุผลเจรจาเพื่อไม่ให้เกิดคำถามถึงความรับผิดชอบด้านเวลา และคุณภาพในการทำงาน เราอาจบอกว่าขอใช้เวลาในการตรวจสอบงานให้ดีที่สุดอีกหน่อย เพื่อลดทอนการเสียเวลาในการกลับมาแก้ไขให้น้อยที่สุด เป็นต้น ซึ่งไม่ใช่ซื้อเวลาด้วยการต่อรองเพียงอย่างเดียว แต่ต้องทำจริงด้วยนะ เพราะค่าของคนยังอยู่ที่ผลของงานเสมอ สิ่งที่สำคัญกว่านั้นคือ อย่าให้เกิดเหตุการณ์แบบนี้บ่อยจนกลายเป็นข้ออ้างแบบเลื่อนลอย และเกิดความไม่ไว้เนื้อเชื่อใจในการทำงานครับ  

ต่อรองกับเพื่อนร่วมงาน

ส่วนใหญ่การทำงานในองค์กรหรือบริษัทขนาดกลางไปถึงใหญ่ แต่ละแผนกจะต้องมีการทำงานที่เกี่ยวข้องกันอยู่เสมอ ฉะนั้น เพื่อนร่วมงานทั้งในและนอกแผนก จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่มนุษย์เงินเดือนควรให้ความสำคัญ และรู้จักวิธีต่อรองเพื่อให้งานที่ได้รับมอบหมายผ่านพ้นไปได้ด้วยดีแบบไม่เสียความสัมพันธ์กับเพื่อนร่วมงานด้วย เช่น การขอให้ทีมอาร์ตไดเรกเตอร์ช่วยแก้ไขไฟล์อาร์ตเวิร์คให้ลูกค้าอย่างเร่งด่วน โดยที่ทีมอาร์ตไดฯ ยังติดงานอื่นอยู่ เมื่อเหตุการณ์เป็นเช่นนี้

เราต้องหาวิธีต่อรองเพื่อแก้ไขงานให้ทัน

อาจเริ่มต้นที่วิธีง่ายๆ คือการบอกเหตุผลถึงงานนี้ว่าสำคัญต่อบริษัทอย่างไร มีใครที่เป็นบุคคลสำคัญเกี่ยวข้องกับงานนี้บ้าง เพื่อให้เกิดการรับรู้ถึงความสำคัญต่อการเร่งด่วนในการแก้ไขปัญหาจริงๆ จากประสบการณ์นั้นวิธีการพูดและน้ำเสียงในการเข้าไปขอความช่วยเหลือ ควรมีความน่าฟังมากกว่าเชิงบังคับด้วย ส่วนหลังจากงานสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ก็อาจซื้อขนมเล็กๆ น้อยๆ ไปฝากแทนคำขอบคุณอีกคำรบหนึ่งก็จะทำให้เราสร้างพันธมิตรในระยะยาวได้เหมือนกันครับ  

ทั้งหมดที่เขียนมานี้ล้วนมาจากประสบการณ์ทำงาน และยังยืนยันว่าเราควรหยิบเอาวิชาการต่อรองมาใช้ในการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าในการทำงานนะครับ ไม่ใช่นำมาใช้เพื่อหาประโยชน์ส่วนตน หรือยึดเอาแต่ความสะดวก จนกลายเป็นนิสัยและความเคยชินที่ติดตัวนะจ๊ะ